Τρίτη 15 Απριλίου 2014

Το "Βόρης" και οι δώδεκα μέρες



Μόνο μια φράση της γιαγιάς είχα στο μυαλό μου, καθώς έψαχνα την ιστορία του πλοίου:
-Δώδεκα μέρες ήκαμε ο πάππους σας στο πέλαγος. Ναύτη τον πήρανε από τη Βηρυτό που ‘μασταν πρόσφυγες. Τον είχαμε για χαμένο... Μισοπεθαμένος βγήκε στη Βραζιλία μες σε μια βάρκα... Αλλά τα κατάφερε. Έτσι να παλεύετε κι εσείς, να μην τα παρατάτε ποτέ...
Έτσι απλά. Τον παππού μου, τον Αντώνη το Σπέη,  δεν τον γνώρισα κι εκείνη έφυγε από κοντά μας χωρίς να μας πει ποτέ τι στο καλό ήθελε εκείνη η βάρκα στη μέση του Ατλαντικού.
-«Βόρης» το λέγανε το βαπόρι, το θυμάμαι σίγουρα, μου λέει η μάνα μου που ευτυχώς έχει γερό μνημονικό. Το βούλιαξαν οι Γερμανοί. Δώδεκα μέρες πάλευαν με τα κύματα. Τους κράτησαν ζωντανούς κάτι χάπια, μάλλον βιταμίνες, που υπήρχαν στο πλοίο. Αυτό ξέρω.
Αρχίζω να το ψάχνω. Στις ελληνικές πηγές αναζήτησης αναφέρεται με το όνομα αυτό μόνο ο ηγεμόνας της Βουλγαρίας. Ή μια ακτή στην Άνδρο. Επιμένω. Βρίσκω την ιστορία του σε αγγλικό site.
«Boris». Εμπορικό πλοίο. Nαυπηγήθηκε το 1917, στα χρόνια του Πρώτου πολέμου, στα ναυπηγεία Henderson, στην Αγγλία. Το έλεγαν τότε «War Heather». Το 1919 η πλοικτήτρια Glen & Co. το πούλησε στο Βέλγιο, στη Lloyd Royal Belge. Τώρα πια το έλεγαν «Menapier». To 1930 το πούλησαν σε μια άλλη εταιρία της Αμβέρσας, τη Cie Maritime Belge, κι αυτοί με τη σειρά τους σε μια ελληνική εταιρία με έδρα τη Σύρο το ’33. Τότε ονομάστηκε «Boris». Ξαναπουλήθηκε το ’35 σε μια άλλη εταιρία στον Πειραιά.
Μάχη του Ατλαντικού. Άλλες μάχες έχουν έναν τόπο, έναν χρόνο. Αυτή η μάχη κράτησε όλα τα χρόνια του Δεύτερου πολέμου. Σε όλο τον ωκεανό. Οι σύμμαχοι έφερναν τα εφόδια από την Αμερική με νηοπομπές εμπορικών πλοίων που συνοδεύονταν από πολεμικά. Οι Γερμανοί πάλευαν να τους εμποδίσουν με τα υποβρύχια. Βρίσκω τη λίστα με τα ναυάγια. Κάθε μέρα σχεδόν, χρόνια και χρόνια.
3 Ιουνίου 1943. Το «Boris» είχε φύγει από το Σάντος και πήγαινε στο Φρητάουν, στη Λιβερία μάλλον. Από κει θα πήγαινε στη Γροιλανδία και τελικά στο Μπέλφαστ, στην Ιρλανδία. Φορτωμένο βωξίτη, καστορέλαιο και ακατέργαστο βαμβάκι. Δεν έμελλε να φτάσει· τορπιλλίστηκε από ένα γερμανικό υποβρύχιο U-180. Βούλιαξε σε γεωγραφικό πλάτος 7 μοίρες και 14 λεπτά νότιο, γεωγραφικό μήκος 18 μοίρες και 41 λεπτά δυτικό. Βρίσκω το στίγμα στην υδρόγειο. Στη μέση του Ατλαντικού, ανάμεσα Βραζιλία και Αφρική. Πλήρωμα, 37 άτομα.
Δε γράφει ονόματα ή εθνικότητες.  Όλοι διασωθέντες.
Συγγενείς μας όλοι. Πρόσφυγες και αγωνιστές. Δεν έγιναν ήρωες. Ανώνυμοι νικητές υπήρξαν που κράτησαν από αυτή τη μάχη και τη συνάντησή τους με το θάνατο μόνο ένα μήνυμα αισιοδοξίας για τους απογόνους τους.
Οι δώδεκα μέρες στον ωκεανό δεν αναφέρονται πουθενά...
Συνεχίζουμε την πάλη με τα κύματα. Οι αντίπαλοι είναι σχεδόν οι ίδιοι. Εμείς σχεδόν πρόσφυγες και σχεδόν ναυαγοί. Διασωθέντες; Μακάρι...


(δημοσιεύτηκε στο ikariamag στις 11/4/14)